De oorlogsjaren

Met dank aan mijn Ome Rudi en Tante Gerda

 

Mijn Vader, wij schrijven het jaar 1938 was een vurig socialist en een trouw lid van de S.D.A.P. maar al meer dan 4jaar werkeloos en toen werd er een steunverlaging afgekondigd. Pa verdiende wat bij met beunhazen maar de aanbrengers sliepen niet. De druk van de uitkeringsinstanties werd als maar groter ,toen heeft werk aanvaard in Duitsland. Hij komt bij de A.E.G. als electromonteur en wordt te werk gesteld bij de U.F.A in Babelsberg. De verdiensten zijn goed en hij ontvangt reis en verblijfskosten, komt regelmatig naar huis en dan is het feest.

 

Nu is het 1939 het is vacantie, Max geslaagd voor de M.U.LO. gaat op zijn fiets naar Berlijn. (hij deed dit ter voorbereiding op de fiets tocht naar de O.S. in Helsinki) De oorlog met Polen staat op uitbreken,Vader zet zijn zoon, met de fiets, op de trein als gevolg van de oorlogsdreiging met Polen.

Nu is het 1940 , Vader komt op 9 Mei te 23.00 thuis en die zelfde nacht vallen de Duitsers Nederland binnen. 10 Mei 1940 Vader Ruth is thuis  en eind Mei wordt hij via de arbeidsbeurs gesommeerd om weer contact op te nemen met de AEG en komt dan weer bij Berlijn terecht, maar niet meer bij UFA, dan wordt hij tewerk gesteld  bij de Berginspection Rudersdorf, een heel groot mijnbouwbedrijf. Hier is o.a een cementfabriek in aanbouw.

Het is nu Mei 1941,bij de montage ontstaat er kortsluiting en Ruth raakt gewond aan zijn handen. Op aandringen van Ruth besluit Moeder  hem te bezoeken maar dat gaat via Eppelheim. Moeder werkt dan zgn op de akker bij haar Vader. Zij vertrekt samen met Willem naar Herzfelde waar Ruth een woonruimte gehuurd heeft. Rudi blijft in Eppelheim bij tante Anna achter. Max blijft in Arnhem achter heeft verkering met Mies en werkt op kantoor bij een kolen zaak in de Beekstraat

Het is nu Augustus 1941  Rudi vertrekt nu naar Berlijn Herzfelde en op voorspraak van Vader beland Rudi op de bedrijfsschool van de Berginspection Rudersdorf, waar hij een 3 jarige opleiding gaat volgen als machinebankwerker. Broer Wim bezoekt reeds de Volksschule.

Broer Max (oktober 1943) wordt gesommeerd om in Stettin in de scheepsbouw te gaan werken. Hij wordt per trein via Berlijn naar Stettin vervoerd. Maar op het station wordt hij door Vader en Rudi opgewacht en met spoed via U en S bahn naar Erkner en met tram naar Rudersdorf gebracht en dan te voet naar Hertzfelde. Nu is de familie herenigd. Max werkt even bij een bouwbedrijf op kantoor en wordt dan ook aangenomen bij de Berginspection alswaar hij als beamte dienst doet.

 

Het gaat nu zoals het bij een gezin met opgroeiende jeugd gaat, dan wordt het 1944 het 2de Front is in aantocht. Moeder vertrekt met Wim naar Arnhem. Het is eind April, Rudi is geslaagd en werkt nu als machinebankwerker in de Hauptwerkstatt bij de Berginspection.

 

Mei 1944 Moeder woont met Wim weer in Arnhem in de Annastraat 34.Vader, Max enRudi wonen in Hertzfelde, Hauptstasse 75.

 

Het is inmiddels Juli ,Vader heeft het voorelkaar gekregen om naar Arnhem te gaan om zijn 25 jarig Huwelijk te vieren op 23 juli.

Op 20 juli heeft de aan slag op Hitler plaats gevonden.

Vader komt na het feest weer naar Hertzfelde.

 

Omstreeks eind Juli komt hij  om een uur of negen thuis, dan is er grune polizei, een SS officier en de plaatselijke politieman aanwezig.

Vader wordt gearresteerd wegens anti nazi propaganda enzv. Rudi moet de radio inleveren op het gemeente kantoor en hij loopt snel naar de familie waar Max zich bevindt(de familie Unrath),  want daar bevinden zich ook fransosen  en die nemen snel de benen. Als de politie binnen komt zijn alleen Max, ik en de familie aanwezig.

Vader blijft een nacht in Hertzfelde en wordt dan overgebracht naar de gevangenis in Potsdam. De plaatselijke agent wat een goede bekende van ons is heeft  mij stiekem een briefje doen toekomen waar Vader zich bevind en waar hij heen gebracht wordt. Max en Rudi zijn nu in huis bij de familie die eerder door mij genoemd is. Max heeft inmiddels verkering met een dochter (Loesje) der familie.

De bombardementen worden steeds heviger en het is nu September 1944.

17 September de luchtlanding Arnhem vind plaats alle inwoners moeten de stad verlaten.

Moeder en Wim  gaan via Gravenzande ?Amsterdam waar zij een paar dagen bij tante Marie een zuster van Ruth verblijven en dan vanuit Amsterdam met de boot

naar Lemmer en komen zij als evacuees in Dokkum bij mensen in huis.

Maar de familie in Hertzfelde is dat niet bekend

 

Het is nu Oktober 1944 Vader in Potsdam Moeder en Wim in Dokkum

 

De bombardementen bij dag en nacht worden heviger, Berlijn wordt platgegooid ,het is November 1944'op een avond staat er magere man voor het raam......Vader is vrij ! en moet weer aan het werk.

Dan wordt 16 april 1945 in middels zijn wij verhuisd om plaats te maken voor een zwaar gewonde soldaat zonder benen,en wonen nu bij de kerk ,de straatnaam ben ik kwijt.Rudi komt van het werk en het huis is getroffen door 2 Russen bommen. Vader is mensen aan het uitgraven

.Wij hebben vrienden in Henickendorf en daar gaan wij heen. Inmiddels breken de Russen door, Rudi gaat op de fiets naar het kapotte huis,

Max helpt met een ladder om nog wat spullen uit het huis te halen en Max gaat achter op de fiets mee naar Henickendorf.

20 April nemen de vrienden een vrachtwagen en wij vertrekken richting Nederland, maar bij Potsdam worden wij aangehouden en in een kelder vastgezet.

Wij nemen in de nacht de benen en na 4 dagen bereiken wij de Elbe 2 Amerikanen helpen ons naar overkant en dan worden wij dan later met velen met ons per

goederen trein naar Nederland vervoerd dat is Tilburg Wij worden politiek gescreend en krijgen een Permit en worden dan naar Arnhem gebracht.